การกินเจ

การกินเจ
เจ หรือแจ ในภาษาจีน มีความหมายทางศาสนาพุทธนิกายมหายานว่า "อุโบสถ" การกินเจหมายถึงรับประทานอาหารก่อนเที่ยง ถ้ารับประทานอาหารหลังเที่ยงจะถือว่ากินเจไม่ได้ เนื่องจากการถืออุโบสถของจีนจะต้องไม่กินเนื้อสัตว์ จึงเพี้ยนไปว่าการไม่กินเนื้อสัตว์เป็นการกินเจ
ประเพณีการกินเจมีตำนานเล่าว่าในสมัยพระเจ้าแผ่นดินราชวงศ์ยิ่น ฮ่วงสี ซึ่งแปลว่าผู้เป็นเจ้าใหญ่แห่งมนุษย์ ซึ่งชาวจีนนับถือมากและถือว่าเป็นผู้วิเศษมีอยู่ด้วยกัน 9 องค์พี่น้อง สวรรคตแล้วจุติเป็นดาวจระเข้เรียงกัน 9 ดวง จึงเรียกว่าเป็น "เก๊าฮวง ฮุดโจ้ว" ซึ่งจะเป็นผู้ที่ถือบัญชีคนในโลกมนุษย์ ต่อชีวิตแก่ผู้สิ้นอายุขัยให้ยืนยาวต่อไปได้ตามความต้องการ ชาวจีนจึงถือว่าระหว่างวันที่ 1-9 ค่ำ เดือน 9 เป็นวันที่ "เก๊าฮวง ฮุดโจ้ว" จะลงมาตรวจสอบจดบันทึกและบันดาลให้เป็นไปตามกรรมดีกรรมชั่วของแต่ละบุคคล ช่วงเวลาดังกล่าวคนจีนจึงพากันยกเว้นอาหารสดคาวเสียชั่วคราว เพื่อแสดงว่าตนได้ประกอบความดีให้พระเจ้าเห็น
สำหรับผู้ที่กินเจในสมัยนี้ นอกจากต้องการละเว้นจากการเบียดเบียนเนื้อสัตว์ด้วยการบริโภคบ้างสักระยะหนึ่งแล้ว ยังมีเรื่องของสุขภาพเข้ามารณรงค์ด้วย
การกินเจที่ถูกต้องคือ การกินรสชาติที่สะอาด ไม่มีงานหมักดอง เช่น เกี้ยมไฉ่ หนำเลี้ยบ สรุปคร่าวๆ ว่า การกินเจมีหลัก 4 อย่าง คือ
1. ไม่กินเนื้อสัตว์เลย ไม่ว่า นมหรือไข่
2. ไม่กินผักฉุน ได้แก่ กระเทียม หัวหอม กุยช่าย หลักเกียว(คล้ายกระเทียม) และใบยาสูบ
3. ไม่กินรสจัดและของหมักดอง
4. ต้องถือศีลครบถ้วน ซึ่งหมายถึงไม่ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
ในงานเสวนา เรื่อง "เจกับสุขภาพ" จัดโดยบริษัทสิทธิณี ครีเอชั่น ผู้ผลิตรายการความดีคู่แผ่นดิน กับเดอะมอลล์ ฟูดส์ซิตี้ รศ.ดร.พิชัย โตวิวิชญ์ ประธานชมรมอาหารมังสวิรัติแห่งประเทศไทย กล่าวว่า อาหารเจ นับเป็นอัลเทอร์เนทีฟ ฟู้ดส์ คืออีกแนวทางเลือกหนึ่ง สำหรับการเลือกกินเพื่อสุขภาพของคนไทยในยุคปัจจุบัน คนส่วนใหญ่เวลาป่วยไข้มักเลือกทานยาเป็นอาหาร การทานเจ คือการเลือกทานอาหารเป็นยา ซึ่งมันเป็นทางเลือกที่ต่างกัน เจรุ่นเก่า คือพวกที่รับประทานข้าวต้มเม็ดสีขาว จับฉ่า หมี่กึน หนำเลี๊ยบ ส่วนเจรุ่นใหม่ จะออกแนววิชาการ รับประทานพวกข้าวเม็ดสี พวกข้าวกล้องและประยุกต์รูปแบบอาหาร อาทิ นำหมี่กึนมาแปรรูป ให้หน้าตาใกล้เคียงเนื้อสัตว์ ทำให้ปัจจุบันมีเมนูอาหารที่หลากหลาย
"ผลการวิจัยทำให้เรามีข้อมูลว่าครอบครัวที่เลี้ยงลูกโดยให้รับประทานอาหารเจ เด็กจะมีสมาธิดีเลิศ ซึ่งต่างจากครอบครัวที่ไม่บริโภคเจเลย เด็กๆ จึงมักเป็นโรคสมาธิสั้น ฉะนั้นถือได้ว่า การทานอาหารเจ นับเป็นอีกทางเลือกหนึ่ง สำหรับคนรุ่นใหม่ที่ห่วงใยสุขภาพในภาวะสังคมปัจจุบัน และเป็นเรื่องที่ดีที่จะเอื้ออำนวยต่อความเป็นอยู่ในชีวิตอย่างมหาศาล เพราะเป็นการละเว้นต่อสัตว์น้อยใหญ่ พร้อมมีอานิสงส์อย่างมากเลยทีเดียว"
รู้และเข้าใจการทานเจอย่างถูกต้อง
คนส่วนใหญ่เข้าใจว่า อาหารเจเป็นอาหารที่รสจืดชืดไม่อร่อย โอกาสลิ้มเพราะไม่มีเป็นความเข้าใจที่ผิด อาจเป็นรสอาหารเจที่แท้จริงก็เป็นได้ ที่สำคัญอาหารเจไม่มีกลิ่นเหม็นคาวใดๆ เลย อาหารเจบางอย่างคนทั่วไปอาจจะไม่มีโอกาสรู้จักหรือลิ้มรสเลยในชีวิต เนื่องจากเป็นอาหารที่รู้จักและทำรับประทานเฉพาะในบรรดาคนที่กินเจเท่านั้น
บางคนกล่าวว่า หากรับประทานแต่อาหารเจ จะเป็นโรคขาดอาหาร แต่ในความเป็นจริงทุกคนมีโอกาสเป็นโรคขาดสารอาหารได้เท่ากัน ถ้ารับประทานอาหารไม่ครบ 5 หมู่ ในปริมาณเพียงพอกับความต้องการของร่างกาย และรับประทานอาหารตามใจตัว ตามใจปากของตัวเอง เพียงเพื่อความอร่อยลิ้นโดยไม่คำนึงถึงคุณประโยชน์ที่ร่างกายจะได้รับจากอาหาร
ที่จริงแล้วกลับจะเป็นคนที่กินเจอย่างมีหลักเสียอีกที่จะรู้สึกว่า ตนได้รับประทานอาหารที่มีคุณค่า มีคุณประโยชน์ต่อร่างกายครบถ้วนสมบูรณ์มากกว่าคนที่บริโภคอาหารที่ประกอบจากเนื้อสัตว์เสียอีก ผู้ที่ลองรับประทานอาหารเจได้ระยะหนึ่ง ถึงกลับกล่าวว่าการกินอาหารเจทำให้มีโอกาสได้กินพืชผักที่มีคุณประโยชน์มากมายหลายชนิดซึ่งปกติเขาไม่เคยใส่ใจเลย
คนที่กินเจ รู้จักวิธีดัดแปลง แปรรูปธัญพืชในธรรมชาติให้ได้มาซึ่งโปรตีน เราจะเห็นผลิตภัณฑ์ที่แปรรูป จากเมล็ดถั่วเหลืองมากมายหลายชนิด เช่น นมถั่วเหลือง, น้ำเต้าหู้, เต้าหู้ขาว, เต้าหู้เหลือง, เต้าเจี้ยว, ซีอิ๊ว, ฟองเต้าหู้ ฯลฯ ผลิตภัณฑ์แปรรูปเหล่านี้ ล้วนเป็นแหล่งโปรตีนอันอุดมคุณค่าสูงยิ่ง
ที่หมู่บ้านแห่งหนึ่งในรัสเซีย มีผู้คนอายุยืนถึง 120 ปี ไม่เพียงแต่อายุยืนเท่านั้นทุกคนมีพลานามัยแข็งแรงสมบูรณ์ จากรายงานการสำรวจพบว่าหมู่บ้านแห่งนี้ ตั้งอยู่บนเนินเขาสูงมีอากาศดี แสงแดดดี น้ำดื่มน้ำใช้สะอาด ผู้คนต่างดำรงชีวิตอยู่ด้วยอาหารจำพวกเมล็ดธัญพืชผักและผลไม้เป็นหลัก ได้ออกกำลังกายในการทำงานเพาะปลูก อาหารส่วนใหญ่ ได้จากธรรมชาติรอบข้าง เช่น น้ำผึ้งป่า ผลไม้ป่า ฯลฯ การเพาะปลูกพีชผักที่ใช้เป็นอาหาร ไม่เคยใช้สารเคมีฆ่าแมลง หรือปุ๋ยเคมีใดๆ ลักษณะพื้นที่ไม่อำนวยต่อการเลี้ยงสัตว์เป็นอาหาร เนื้อสัตว์จึงหายากและไม่เป็นที่นิยมบริโภค ตั้งแต่บรรพบุรุษหลายร้อยปีมาแล้ว ชาวบ้านในหมู่บ้านนี้จะรู้สึกโศกเศร้าเสียใจมาก หากมีคนเสียชีวิตขณะที่มีอายุ 80-90 ปี พวกเขาต่างกล่าวว่า " ช่างอายุสั้นจริงๆ "
แม้แต่เด็กทารกที่เกิดจากมารดา ซึ่งกินเจอย่างถูกหลัก ก็ไม่พบว่าเป็นเด็กขาดสารอาหารแต่อย่างใด ตรงกันข้ามเด็กๆ ทุกคนล้วนมีร่างกายแข็งแรง สุขภาพอนามัยดีภูมิต้านทานสูง ปฏิภาณไหวพริบ สติปัญญาดี
ดังนั้น ถึงจะมีฐานะดี ร่ำรวยมหาศาล แต่ไม่รู้จักหลักการรับประทานอาหารให้ถูกต้องครบถ้วน ก็เป็นโรคขาดอาหารได้พอๆ กับคนยากจนอดอยากที่ไม่มีอาหารบริโภค ไม่ว่าจะทานเจหรือทานอาหารที่ประกอบจากเนื้อสัตว์ หากไม่รู้จักการกินที่ถูกต้องก็มีโอกาสเป็นโรคขาดสารอาหารได้เท่ากัน ทรัพย์สินเงินทองซื้อสุขภาพไม่ได้ สุขภาพดีขึ้นอยู่กับการรู้จักปฏิบัติของท่านเอง